Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği

Tarımda iş sağlığı ve güvenliği, tarım sektöründe çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumaya yönelik bir dizi önlemi içeren bir konsepttir. Tarım, çeşitli tehlikelerle dolu bir sektördür. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği önlemleri, çalışanların güvenliğini sağlamak için önemlidir. İş sağlığı ve güvenliği, tarım işletmelerinde çeşitli risklere karşı koruma sağlar. Ayrıca çalışanların sağlıklarını etkileyebilecek potansiyel tehlikeleri azaltır.

Sosyal Güvenlik Terimleri Ansiklopedik Sözlüğünde tarım işçisi, tarım işlerinde (toprağa ve hayvancılığa yönelik dikim, söküm, üretme, yetiştirme, bakım faaliyetleri ve orman içi yolları dahil) bir iş sözleşmesi ile işverene bağlı olarak çalışan kişiler olarak tanımlanmıştır.

Tarımsal üretim de aile bireyleri ile mevsimlik ücretli çalışanlar çoğunluktadır. Bu durum iş sağlığı ve güvenliği riskini arttıran bir etmendir. Ayrıca çalışma koşullarının ağırlığı fiziksel, kimyasal, biyolojik ve sosyal etkenlerin yol açtığı farklı meslek hastalıklarına sebep olmaktadır.

Bir takım önlemleri önceden almak proaktif yaklaşımdır. Çünkü tarım çalışanlarının çalışma koşullarını daha güvenli hale getirmek ve çalışanlara belirli standartlar kazandırmak önem kazanmıştır.

Tarımda iş Sağlığı ve Güvenliği: Meslek Hastalığı Riskleri

Tarımda meslek hastalıkları, genellikle uzun süreli maruziyet sonucu ortaya çıkan sağlık sorunlarını ifade eder. İşçilerin tarım faaliyetlerinden kaynaklanan risklere maruz kalmaları, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte tarımda sıkça görülen bazı meslek hastalıkları:

1. Tarım İlaçlarına Maruziyet İlişkili Hastalıklar:
   • Tarım sektöründe kullanılan pestisitler ve diğer kimyasal maddelere maruz kalmak, solunum sorunları, deri hastalıkları ve diğer sağlık sorunlarına neden olur. Pestisitlerin uzun vadeli maruziyeti, nörolojik sorunlara da yol açar.
2. İnhalasyon Yoluyla Bulaşan Hastalıklar:
   • Tarım işçileri, toz, küf, mantarlar ve diğer hava yoluyla bulaşan partiküllerle temas edebilir. Bu durum, solunum yolu hastalıklarına, astım gibi sorunlara veya alerjik reaksiyonlara neden olacaktır.
   • Tarım sektöründe çalışanların maruz kaldığı gaz ve tozlar silaj deposu ve yeşil yemlerin depolandığı ortamlarda görülür. Ayrıca, yeşil yem, hububat ve hayvan barınaklarındaki bitki artıklarının işlenmesi sırasında biyolojik toz ortaya çıkar. Böylece göz, akciğer ve deride sağlık sorunları yaşanacaktır.
3. Ergonomik Sorunlar:
   • Tarım işlerinde sürekli olarak tekrarlayan hareketler mevcuttur. Ayrıca yanlış vücut pozisyonları veya ağır yüklerin kaldırılması, kas-iskelet sistemi sorunlarına yol açar. Bel ağrıları, eklem problemleri ve diğer ortopedik sorunlar bu kategoriye girer.
4. Zoonotik Hastalıklar:
   • Tarım işçileri, hayvanlarla çalışırken zoonotik hastalıklara (hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar) maruz kalabilir. Bu hastalıklar arasında bruselloz, leptospiroz ve kuş gribi gibi hastalıklar ortaya çıkar.

Fiziksel Riskler

1. Gürültü ve İşitme Kaybı:
   • Tarım makinelerinin kullanımı, traktörlerin ve diğer makinelerin gürültü seviyelerine maruz kalmak işitme kaybına neden alacaktır. Gürültü, tarım çalışanlarının yaklaşık üçte birinin 90 dB(A)’den daha fazlasına maruz kaldığı fiziksel etmendir. Bazı tarım işlerinde gürültü kaynağı 100-110 dB(A) seviyesine kadar ulaşmaktadır.
2. Titreşim Etkileri:
   • Çeşitli ülkelerde traktör sürücüleri üzerinde yapılan incelemelerde bu kişilerde normalin üzerinde omurga disklerinde rahatsızlık, kronik artroz (eklemlerdeki kıkırdağın aşınması) ve mide ve bağırsak ülserine rastlanmıştır. Dupuis prostat ve hemoroid oranının da bu kişilerde yüksektir.
3. Güneş Işığının Etkileri:
   • Tarım işçileri, uzun süre güneşe maruz kalabilir ve bu durum cilt kanseri, güneş yanığı, deri hastalıkları gibi sorunlara yol açar. Tarım çalışanları, açık havada çalışmaları nedeniyle termal konfor şartlarından olumsuz olarak etkilenmektedir. Özellikle aşırı sıcak, nem, rüzgar ve soğuğa maruz kalabilmektedirler.

Tarımda iş Sağlığı ve Güvenliği: İş Kazası Riskleri

Tarım sektöründe görülen ölümlü iş kazalarının nedenlerinden bazıları ulaşım (araç altında kalma veya aracın ters dönmesi), yüksekten düşme, hareket eden veya düşen cisimlerin çarpması, boğulma, hayvancılıkla ilgili ölümler, makinelerden kaynaklanan ölümler ve elektrik kaynaklı ölümlerdir.

Tarım makineleri; keskin köşelere, dişlilere ve zincirlere, dönen millere, hareketli bıçaklara ve kaldıraçlara sahiptir. Özellikle makinelerin üzerinde çalışırken düşme sonucu veya güvensiz bir şekilde makinenin yakınında bulunulmaktadır. Böylelikle yaralanmalar, uzuv kayıpları, hatta ölümlü kazalar yaşanmaktadır.

Hayvan kaynaklı yaralanmalar, çiftçinin hayvana yakın çalışma zorunluluğu sonucu tepme, ısırma, sert bir yere çarpma, çiftçinin hatalı davranışı, tetikleyici davranışlar veya kör noktada durmak sonucu maruziyet gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır.

Ayrıca uygunsuz postür (duruş), ağır efor, statik postürler, tekrarlanan hareketler veya Vibrasyon (titreşim) kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açan risk etmenleridir.

Tarımda İSG Önlemleri

Tarım işçileri pestisitler, insektisitler, silo ambarlarındaki silajlar, küflü saman ve şeker kamışı, mantar sporları ve ozon, metan, amonyak gibi kimyasallara maruz kalırlar. Bu kimyasallar solunum yollarını son derece olumsuz etkilemektedir. Bütün bu tehlikelere karşı ortamda bulunan toz arındırılmalıdır. Ayrıca silo ambarları iyi bir şekilde havalandırılmalıdır. Özellikle nem ve küflü ortamlar bertaraf edilmelidir.
Kaynağında kontrol altına alınamayan kimyasal etkenlere ilişkin tehlikelere maruziyet risklerini azaltmak ya da ortadan kaldırmak için kişisel koruyucu ekipman (KKE) kullanılmalıdır. Özellikle ilaçlama yapılırken ya da diğer solunum risklerinin bulunduğu bu alanlarda dolaşılırken mutlaka solunum koruyucu maske, donanım kullanılmalıdır.
Bunlarla birlikte;
1. Düzenli sağlık gözetimi yapılmalıdır.
2. Aşı tedbirleri uygulanmalıdır.
3. Haşere kontrolü yapılmalıdır.
4. Koruyucu kremler kullanılmalıdır.
5. İyi pestisit kullanma uygulamaları teşvik edilmelidir.
6. Püskürtme ilaçlama yapılırken rüzgâr arkaya alınmalıdır.
7. Pestisit kullanımından sonra araziye tekrar girişler doğru zamanda yapılmalıdır.
8. Kanserojen belirlemesi ve ayrımı yapılmalıdır.
9. Kimyasal kullanımlarında da kutuların güvenlik kurallarına uygun biçimde isimlendirilmesi ve etiketlenmesi sağlanmalıdır.