Mesleki İşitme Kayıpları
Mesleki işitme kayıpları, bireylerin çalışma ortamında maruz kaldıkları yüksek ses seviyeleri, gürültü, titreşim ve diğer işyeri tehlikeleri nedeniyle işitme yetilerinin zarar gördüğü bir tür işitme sorununu ifade eder. Mesleki işitme kayıpları işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konularında dikkat etmeleri gereken önemli bir konudur. İşitme kaybı, işyerindeki uzun süreli maruziyet sonucu oluşur. Bazen tek bir anlık yüksek ses seviyesine maruz kalmak bile işitme kaybına neden olabilmektedir. Mesleki işitme kaybı, E Grubu meslek hastalıkları listesindedir.
Bu rahatsızlık sinsi ve yavaş gelişir. İşitme kaybını önlemek ya da ilerlemesini yavaşlatmak için gürültüden uzaklaşmak yani işitme duyusunu dinlendirmek gerekmektedir. Çeşitli aşamalarında ciddiyetini ayırt etmek mümkündür. Tinnitus olguların yarısında bulunur ve her aşamada duyulabilir. İşitme azlığı duysal duyarlılığın nicelik olarak azalmasına denir. Sesleri ayırt etme yeteneği azalır, akustik sinyalleri ayırt etme yeteneğinde niteliksel bir bozulma oluşur. Lezyonun yeri kokleadır. Kayıp nörosensoriyal tiptedir ve daha çok 3 – 6 kHz frekanslarındadır. Genellikle bilateral, simetrik, irreversibldir. Bazen iki kulak arasında işitsel anlamda belirgin fark olur. Buna örnek olarak atıcılığı gösterebiliriz. Atıcılar genellikle sağ omuz kullanır. Kafanın sağ kulağı gölgeleyip koruması nedeniyle sol kulakta daha fazla işitme kaybı olur.
İşyerindeki gürültüye bağlı olan işitme kaybı (GBİK), mesleki işitme kaybıdır. Etkilenme yıllar içinde yavaş yavaş gelişir. Buna bağlı olarak duyarlılığa göre değişmekle birlikte, 10 yıldan az zaman almaz.
Günde 8 saat sürekli 85dB altında gürültüye maruz kalınmasında bir sakınca yoktur. Bu gibi durumlar işitme kaybına neden olmaz. Fakat 100 dB gürültüye sürekli maruziyet; ortalama olarak 5 yılda 5 dB, 20 yılda 14 dB, 40 yılda 19 dB işitme kaybına neden olur.
Mesleki İşitme Kayıplarına Yol Açan Etmenler
Sanayide makineleşmenin artmasına bağlı olarak gürültü düzeyi artmaktadır. İşitme kayıplarında yüksek riskli meslekleri şu şekilde sıralayabiliriz. Madencilik, tünelcilik, taş ocakçılığı (patlatma, delme), dökümcülük, presçilik, demir dövme, ağır iş makineleri kullanımı ve inşaatçılık, pek çok meslekten bazılarıdır.
Önemli gürültü kaynakları arasında pnömatik darbeli aletler, yüksek hızlı taşlama aletleri, presler, torna, tesviye, testere ve diğer sanayi makineleri, plazma püskürtme tabancalarının kullanımı ve havaalanları bulunur.
- Gürültü: Fabrikalar, inşaat siteleri, havaalanları ve diğer endüstriyel işyerleri gibi yüksek gürültü seviyelerine sahip işyerlerinde çalışanlar, işitme kaybı riski altındadır.
- Kimyasal Maddelere Maruziyet: Bazı kimyasal maddeler de işitme kaybına yol açabilmektedir. Özellikle kimyasal madde üretiminde veya kullanımında çalışanlar bu risk altındadır.
- Titreşim: Titreşime maruz kalmak da duruma göre işitme kaybına neden olur. Özellikle ağır makine ve ekipmanları kullanma gereksinimi olan işlerde çalışanlar bu tür risklere tabidir.
- Termal Enerji: Yüksek sıcaklık veya basınçla çalışanlar işitme kaybına yol açan termal enerjilere maruz kalabilirler.
- İşitme Koruma Ekipmanı Kullanmama: İşverenler işçilere gerekli işitme koruma ekipmanlarını sağlamak zorundadır. Çalışanlar da bu ekipmanları doğru şekilde kullanmalıdır. İşitme koruma ekipmanı kullanmamak işitme kaybına yol açar.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uymama: İşçilerin iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymamaları, işitme kaybı riskini artırır.
Korunma Yöntemleri
İşyeri ortam gözetimi doğru yapılmalıdır. işyeri ortam gürültü ölçümü yapılarak ve buna bağlı olarak çalışanların kişisel gürültüye maruziyetleri ölçülmelidir. İşyeri gürültü haritası çıkarılmalı ve işyeri risk değerlendirmesi yapılmalıdır. Gürültüyü azaltacak gerekli teknik ekipmanlar sağlanmalıdır ve ayrıca mühendislik önlemleri alınmalıdır. Kulak koruyucuları kullanılmalıdır. Çalışanların sağlık gözetimi yapılmalıdır. İşe giriş muayenesi yapılarak gürültülü ortamda çalışmaya uygun çalışanlar seçilmeli ve riskli bireyler belirlenmelidir. Risk değerlendirmesi sonucuna göre düzenli periyodik muayeneler yapılmalıdır.
