Asbest ve Lifsi Kimyasal Maddeler

Asbest ve lifsi kimyasal maddeler, sağlık ve çevre açısından önemli riskler taşıyan özel türdeki maddelerdir. Asbest, doğal olarak oluşan mineral liflerden oluşan bir malzemedir. Bu Asbest lifleri uzun, ince ve dayanıklıdır. Bu nedenle uzun zamandan beri inşaat, izolasyon, otomotiv ve diğer endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. Asbest, doğal olarak oluşan mineral liflerden oluşan bir malzemedir. Özellikle Asbest lifleri uzun, ince ve dayanıklıdır. Bu nedenle uzun yıllar inşaat, izolasyon, otomotiv, ve diğer endüstriyel uygulamalarda kullanılmıştır. Asbest, liflerinin solunması durumunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir hava kirliliği kaynağıdır. Ancak bilinmelidir ki solunmuş asbest lifleri, akciğer hastalıkları, mezotelyoma (örnek: akciğer zarı kanseri), ve asbestoz gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bilinmelidir ki Asbest kanserojen kimyasallar listesinde isimlendirilmiştir.

Lifsi kimyasal maddeler ise, genellikle toz veya elyaflar halindeki maddelerdir. Öyleyse bu lifler insan sağlığına zarar verebilecek potansiyele sahip olduğu unutulmamalıdır. Bu maddeler arasında silika, asbest, mineral elyaflar ve bazı kimyasal tozlar bulunur. Lifsi kimyasal maddelerin solunması veya teması, solunum yolu rahatsızlıkları, akciğer hastalıkları ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu maddeler özellikle madencilik, inşaat, demir-çelik endüstrisi ve taş işçiliği gibi sektörlerde çalışanlar için risk oluşturmaktadır.

Teknik önlemler alınmasına rağmen, havadaki asbest konsantrasyonunun 0,1 lif/cm3 sınır değerini aşabileceği bilinmelidir. Tüm söküm, yıkım, tamir, bakım ve uzaklaştırma gibi belirli işlerde, çalışanların korunması için işveren, özellikle aşağıda belirtilen önlemleri almalıdır.

Asbest ve lifsi kimyasal maddeler için belirtilen önlemler

• Uygun solunum sistemi koruyucusu ve diğer kişisel koruyucu donanım ile bunları kullanan çalışanların ve çalışma sürelerinin belirlenmesi ve kişisel koruyucuların kullanılmasını sağlamaktadır.
• Sınır değerin aşılması ihtimali olan yerlere özellikle uyarı levhalarının konulmasını sağlanmalıdır.
• Asbest veya asbestli malzemeden çıkan tozun, tesis veya çalışma alanı dışına yayılmasını önler.
• Çalışmaların mümkün olan en az sayıda çalışan ile yapılmasına özen gösterilmelidir.
• Çalışma sistemi, asbest tozu çıkarmayacak şekilde tecrit edilmelidir. Fakat bu mümkün değilse çıkan tozun ortama yayılması önlenecek şekilde tasarlanmalıdır.
• Asbeste maruziyet riski olan çalışmaların yapıldığı yerlerin ve kullanılan ekipman temizlik veya bakım işlerinin düzenli ve etkili şekilde yapılması sağlanır.
• Asbest veya toz çıkaran asbestli malzemeler, sızdırmaz uygun paketler içerisinde taşınır. Diğer malzemelerden ayrı olarak depolanmalıdır.
• İçeriğinde Asbest bulunan atıklar derhal toplanıp Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatındaki işaretlemeler kullanılmalıdır. İçinde asbest olduğunu gösteren etiketler, sızdırmaz paketler içinde en kısa zamanda işyerinden uzaklaştırılarak veya ilgili mevzuata uygun şekilde yok edilmelidir.

İçeriğinde Asbest olduğu belirlenen çalışma alanlarında:

• Gerekli işaretlemeler yapılıp, uyarı levhaları konulmalıdır.
• Görevli olanlar dışındaki çalışanların sahaya girmesi özellikle önlenmelidir.
• Sigara içilmesi yasak olan alanlar belirlenmelidir.
• Yeme içme için ayrılan yerler, asbest tozu ile kirlenme riski bulunan yerlerin dışında seçilmelidir.

Asbestle çalışılan işyerlerinde:

• Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilmelidir.
• Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılamaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı yerlerde temizlenip ve işyerinden yalnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılmalıdır.
• Özellikle koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilmelidir.
• Çalışanlara özel tahsis edilmiş uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise duş imkanı sağlanmalıdır.
• Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenen yerlerde muhafaza edilmelidir. Her kullanımdan sonra kontrol edilip temizlenip, tamir ve bakımı yapılmalıdır.

ASBEST YÖNETMELİĞİ

Kaynakça

• FATMA IŞIK COŞKUNSES, KANSEROJEN KİMYASAL MADDELER VE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ. UZMANLIK TEZİ, ÇSGB, İSGGM, ANKARA, 2008
• KİMYA ÜRÜNLERİ İMALATI SANAYİNDE İŞ SAĞLIĞI GÖZETİM REHBERİ, ÇSGB, İSGGM
• CANER ZANBAK, KİMYASALLARIN YÖNETİMİNDE TEKNİK EMNİYET ve GÜVENLİK KAVRAMLARI, TEDARİK ZİNCİRİ GÜVENLİĞİNDE ÖZEL SEKTÖR/KAMU İŞBİRLİĞİ. V. ULUSAL TEHLİKELİ KİMYASALLARIN YÖNETİMİ VE PROSES GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU. TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI, ANKARA, 24-25 EYLÜL 2021
• ABDULLAH ANAR, PROSES GÜVENLİĞİNDE TEHLİKE TANIMLAMA VE RİSK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ, V. ULUSAL TEHLİKELİ KİMYASALLARIN YÖNETİMİ VE PROSES GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU. TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI, ANKARA, 24-25 EYLÜL 2021
• FİGEN ÖNDER, SAHA UYGULAMALARININ PROSES GÜVENLİĞİNDE ÖNEMİ, V. ULUSAL TEHLİKELİ KİMYASALLARIN YÖNETİMİ VE PROSES GÜVENLİĞİ SEMPOZYUMU. TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI, ANKARA, 24-25 EYLÜL 2021
• ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE TOZLA MÜCADELE REHBERİ. T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI YAYINI ,BAKANLIK YAYIN NO:57, 2016
• ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ. (2013). “MESLEK HASTALIKLARI”. ANKARA: ÖZYURT MATBAACILIK.
• ZEYNEB KAHRAMAN, KERİMAN YÜRÜTEN ÖZDEMİR, TOZLU ÇALIŞMALARDA MESLEK HASTALIKLARI VE TOZLA MÜCADELE. M C B Ü SOMA MESLEK YÜKSEKOKULU TEKNİK BİLİMLER DERGİSİ. YIL: 2022 SAYI:34 CİLT: II, S.13-29
• OKTAY TAN, KAYNAKLI İMALATTA ÇALIŞMA ORTAMINI VE ÇALIŞANIN SAĞLIĞINI ETKİLEYEN TEHLİKELER VE ÖNLEMLERİ. http://www.oktaytan.net/KAYNAKislerindeTehlike.pdf 27.02.2023 00:53 ABDULLAH AKDOĞAN, ÜMİT DİVRİKLİ, LATİF ELÇİ, PESTİSİTLERİN ÖNEMİ VE EKOSİSTEME ETKİLERİ. AKADEMİK GIDA / ACADEMİC FOOD JOURNAL, 28.03.2012, ISSN PRİNT: 1304-7582